Nietrzymanie moczu NTM

Rodzaje nietrzymania moczu

W zależności od przyczyn występowania NTM rozróżniamy różne jego rodzaje:

• wysiłkowe nietrzymanie moczu - najczęściej występujący rodzaj nietrzymania moczu wśród osób cierpiących na tę dolegliwość. Polega na bezwiednym wycieku moczu z cewki moczowej na skutek wzrostu w niej ciśnienia, wysiłku - choćby kaszlu, kichania lub śmiechu. Ten rodzaj NTM dotyczy 40% kobiet.
• nietrzymanie moczu z parcia - wynika z nieprawidłowej pracy mięśni pęcherza i objawia się jako nagła i natychmiastowa potrzeba oddania moczu, parcia na pęcherz. Zazwyczaj jest ona niespodziewana i ma miejsce zarówno w nocy, jak i w dzień. Dotyczy także sytuacji takich, jak: stosunek płciowy, orgazm czy choćby nagła zmiana pozycji ciała. 30% kobiet dotyka ten rodzaj NTM.
• mieszane nietrzymanie moczu - jest to występowanie wysiłkowego nietrzymania moczu z towarzyszącym uczuciem nagłego parcia. Szacuje się, iż ten rodzaj dotyka około 29% cierpiących na tę dolegliwość.
• nietrzymanie moczu z przepełnienia - występuje głównie u mężczyzn, którzy cierpią na powiększony gruczoł krokowy. Polega na stałym lub okresowym wyciekaniu moczu z przepełnionego i rozciągniętego pęcherza.

Wysiłkowe nietrzymanie moczu

Wysiłkowe nietrzymanie moczu to objaw polegający na mimowolnym wycieku moczu podczas wysiłku, kichania lub kaszlu, czyli wykonywaniu czynności, które powodują wzrost ciśnienia w brzuchu. Początkowo mocz gubiony jest przy dużym wysiłku fizycznym, stopniowo jednak nawet chodzenie powoduje jego wyciek. W najcięższych postaciach mocz gubiony jest także w spoczynku.

Jest to najczęstszy typ nietrzymania moczu, spowodowany nieprawidłowym mechanizmem zamknięcia cewki moczowej.Istnieją dwa typy wysiłkowego NTM, które często współistnieją:

• anatomiczny (nadmierna ruchomość pęcherza i cewki moczowej)
• zwieraczowy (osłabienie mięśnia zwieracza cewki).

Dolegliwość ta dotyczy w szczególności kobiet. Wysiłkowe NTM występuje u co siódmej kobiety w wieku powyżej 20 lat. Prawie co czwarta kobieta (24%) w wieku od 18 do 48 lat cierpi na wysiłkowe NTM. Ok. 37% kobiet pomiędzy 35 a 54 rokiem życia doświadczyło objawów wysiłkowego NTM, a ok. 39% kobiet po ukończeniu 55 lat. Wśród 63% kobiet z wysiłkowym NTM pierwsze objawy pojawiły się przed 50, a u 18% przed 29 rokiem życia.

Przyczyny wysiłkowego NTM u kobiet:

• poród
• niedobory hormonalne związane z okresem przekwitania
• wrodzona wada tkanki łącznej
• przebyte operacje cewki moczowej
• radioterapia
• wady wrodzone.

Pierwotnymi przyczynami wysiłkowego nietrzymania moczu są zdarzenia (takie jak poród), które powodują bezpośrednie uszkodzenie mięśni miednicy, nerwów lub uszkodzenie innych struktur podtrzymujących miednicę (mięśni i tkanki łącznej). Czynniki współistniejące mogą zwiększać ryzyko pojawienia się wysiłkowego nietrzymania moczu u kobiety lub mogą pogorszyć przebieg już istniejącej choroby.

Do czynników predysponujących należą: czynniki genetyczne, płeć, rasa, czynniki anatomiczne i neurologiczne.
Czynniki wywołujące to ciąża i poród. Do czynników przyczyniających się zaliczamy: otyłość, zaparcia, palenie tytoniu, zakażenia dróg moczowych, choroby neurologiczne (np. udar, choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane). Ponadto niektóre leki posiadają działanie niepożądane w postaci nietrzymania moczu. Czynniki rekompensujące to: wiek, demencja oraz zniedołężnienie, leki, choroby współistniejące oraz zmiany w środowisku.

Przyczyny wysiłkowego NTM u mężczyzn:

• uszkodzenie zwieraczy np. w trakcie operacji gruczołu krokowego z powodu nowotworu
• łagodny rozrost gruczołu krokowego
• operacja odbytnicy
• radioterapia
• uraz.

Rozpoznanie i diagnostyka nietrzymania moczu

Ustalenie przyczyny nietrzymania moczu ma kluczowe znaczenie w wyborze leczenia. Podstawą rozpoznania NTM jest wywiad zebrany od pacjenta, który w większości przypadków pozwala na ustalenie rodzaju nietrzymania moczu. Od każdego pacjenta z nietrzymaniem moczu lekarz powinien zebrać szczegółowy wywiad dotyczący ogólnego stanu zdrowia, współistniejących schorzeń układu moczowo - płciowego, układu nerwowego, stosowanych leków, wpływu nietrzymania moczu na jakość życia pacjentki oraz ilościowe określenie stopnia nietrzymania moczu. Badanie przedmiotowe pacjenta z nietrzymaniem moczu składa się z badania brzucha, badania ginekologicznego, badania palcem przez odbytnicę, badania neurologicznego oraz badania USG jamy brzusznej z pełnym pęcherzem.

Dodatkowe badania wykorzystywane w diagnostyce NTM

USG pęcherza moczowego z oceną zalegania po mikcji - badanie ultrasonograficzne układu moczowego z dobrze wypełnionym pęcherzem moczowym. Po badaniu pacjent proszony jest o oddanie moczu i ponownie ocenia się pęcherz moczowy pod kątem zalegania moczu - PVR.

Badanie ogólne moczu - podstawowe badanie laboratoryjne wykorzystywane w urologii, które pozwala na ocenę czy pacjentka nie ma infekcji lub innych nieprawidłowości mogących świadczyć o patologii w obrębie układu moczoweg, która może być przyczyną NTM.

Próba kaszlowa - pacjentka z dobrze wypełnionym pęcherzem moczowym proszona jest o zakaszlenie. Badanie wykonywane jest w pozycji stojącej. Wyciek moczu z cewki moczowej w czasie kaszlu sugeruje wysiłkową postać nietrzymania moczu.

Cystoskopia - wziernikowanie pęcherza moczowego wykonywane jest w przypadku podejrzenia nieprawidłowości w obrębie pęcherza moczowego lub cewki moczowej.

Badanie urodynamiczne - nazywane badaniem ciśnieniowo - przepływowym stanowi złoty standard w rozszerzonej diagnostyce nietrzymania moczu. Badanie videourodynamiczne jest odmianą badania urodynamicznego, które wykorzystuje podgląd rentgenowski pęcherza moczowego i cewki w czasie badania urodynamicznego (pęcherz wypełniany jest specjalnym kontrastem).

Zapraszamy na podstronę o leczeniu nietrzymania moczu NTM - kobiet i mężczyzn.