Leczenie nietrzymania moczu NTM

Niezależnie od rodzaju leczenia, najważniejsza jest gruntowna ocena nietrzymania moczu, dzięki której określić można przyczynę oraz rodzaj NTM, a także wybrać najbardziej odpowiedni program leczenia.

W przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu, istnieją metody leczenia zachowawczego (farmakoterapia, fizykoterapia, ćwiczenia) oraz leczenie operacyjne stosowane w cięższych postaciach nietrzymania moczu i w razie niepowodzenia leczenia zachowawczego. Podstawą do zakwalifikowania pacjenta do odpowiedniego typu leczenia operacyjnego jest tzw. badanie urodynamiczne oceniające czynność dróg moczowych w trakcie napełniania oraz opróżniania pęcherza.

W przypadku pęcherza nadreaktywnego wstępne badania, pozwalające na zastosowanie odpowiedniej farmakoterapii to badanie USG narządów jamy brzusznej, ocena zalegania w pęcherzu po oddaniu moczu oraz badanie ogólne moczu wraz z posiewem. Gdy leczenie farmakologiczne jest nieskuteczne należy wykonać tzw. badania urodynamiczne oceniające czynność dróg moczowych w trakcie napełniania oraz opróżniania pęcherza.

Nietrzymanie moczu można leczyć zachowawczo lub chirurgicznie. W leczeniu wysiłkowego nietrzymania moczu stosowane jest leczenie zarówno zachowawcze (w tym farmakologiczne) jak i leczenie chirurgicznie. W przypadku nadreaktywności pęcherza leczenie farmakologiczne. W przypadku mieszanego nietrzymania moczu stosuje się oba wyżej wymienione sposoby leczenia.

Rodzaje leczenia nietrzymania moczu NTM

Celem leczenia nietrzymania moczu jest przywrócenie lub poprawa kontynencji (trzymania moczu przez pacjentkę).
Istnieją różne opcje leczenia w zależności od przyczyny nietrzymania moczu oraz jego stopnia. Leczenie zachowawcze polega na stosowaniu leków antymuskarynowych, ćwiczeniach mięśni dna miednicy lub treningu pęcherza moczowego.
W leczeniu operacyjnym NTM wykonuje się operacje z użyciem taśmy lub operację wszczepienia sztucznego zwieracza cewki moczowej.

Ćwiczenia mięśni dna miednicy

Mięśnie dna miednicy nazywane mięśniami Kegla mają strategiczne znaczenie dla trzymania moczu zarówno u mężczczyn jak i kobiet. Mięśnie Kegla stanowią podparcie dla cewki moczowej i szyi pęcherza moczowego co w przypadku ich osłabienia powoduje zaburzenia ze stronych układu moczowego, które mogą skutkować nietrzymaniem moczu.
Największą korzyść z ćwiczeń mięśni dna miednicy odczują pacjenci z wysiłkową postacią NTM.

Leczenie farmakologiczne nietrzymania moczu

Skurcz mięśnia wypieracza pęcherza moczowego, który inicjuje mikcję wywołany jest przez układ przywspółczulny, którego przekaźniki działają na receptory muskarynowe w ścianie pęcherza moczowego (receptory M2 i M3). Leki antymuskarynowe - solifenacyna, oxybutynina, fesoterodyna lub tolterodyna blokują receptory M3 i M2 hamując skurcze mięśniówki wypieracza. Poprawę po lekach antymuskarynowych odczuwa około 30% pacjentek. Pozostałe pacjentki zrezygnują z leczenia lekiem antymuskarynowym ze względu na brak efektu lub działania niepożądane leku - suchość śluzówek lub zaburzenia rytmu serca.

Operacyjne leczenie NTM

Wśród najczęściej wykonywanych zabiegów w operacyjnym leczeniu NTM wymienia się operacje z wykorzystaniem taśm syntetycznych (TOT, TVT) lub wszczepienie sztucznego zwieracza cewki moczowej AMS 800.

Na popularnosci zyskują zabiegi tz urethral bulking czyli metody obliterujace cewke z zastosowaniem materiałów syntetycznych polimerycznych wstrzykiwanych w okolice sluzowki cewki moczowej. Zabieg poprawia kontrole pacjentki nad pecherzem moczowym i jest skuteczny w zmniejszaniu objawów nietrzymania moczu. Zabieg jest wykonywany w warunkach ambulatoryjnych w znieczuleniu miejscowym, nie wymaga hospitalizacji i daje natychmiastowy efekt.

• bezpieczeństwo i wysoka skuteczność (rzędu 90%)
• przeprowadzanie zabiegu w warunkach ambulatoryjnych
• nie ma konieczności zastosowania ogólnego znieczulenia
• śluzówka cewki moczowej nie ulega uszkodzeniu.

Wskazania do operacyjnego leczenia NTM

• pacjentki z wysiłkowym nietrzymaniem moczu o dużym nasileniu, które nie uzyskały poprawy trzymania moczu po ćwiczeniach dna miednicy lub pacjentki gubiące mocz w czasie chodzenia lub czynności nie wymagających wysiłku
• pacjentki z mieszaną postacią nietrzymania moczu, u których nie obserwuje się efektu po leczeniu zachowawczym
• pacjenci po operacjach gruczołu krokowego z wysiłkowym nietrzymaniem moczu
• pacjenci z nietrzymaniem moczu z parcia, którzy nie uzyskali poprawy kontynencji po leczeniu farmakologicznym.

Operacje taśmowe wykonywane są w przypadku wysiłkowego nietrzymania moczu lub w mieszanej postaci nietrzymania, w której dominuje element wysiłkowy. Ideą operacji jest podparcie środkowego odcinka cewki moczowej, które jest osłabione z powodu nieprawidłowej funkcji mięśni dna miednicy.
W zależności od sposobu implantacji taśmy wyróżnia się dwie metody operacyjne z wykorzystaniem taśmy - TVT i TOT.

Operacja TVT - ang. tension free vaginal tape

Operacja TVT polega na podparciu środkowego odcinka cewki moczowej u kobiety specjalną taśmą. Zabieg wykonywany jest z dostępu przezpochwowego - lekarz wykonuje niewielkie nacięcie na przedniej ścianie pochwy, wypreparowuje cewkę moczową i przy użyciu specjalnych prowadnic wprowadza taśmę, której końce umieszczane są pod skórą tuż powyżej spojenia łonowego. W czasie zabiegu wykonywana jest cystoskopia, w czasie której urolog sprawdza czy taśma nie została poprowadzona przez pęcherz moczowy.
Operacja TVT charakteryzuje się wysoką skutecznością i stosunkowo niewielkim ryzykiem powikłań.

Operacja TOT - ang. transobturator tape

Operacja TOT polega na podparciu środkowego odcinka cewki moczowej syntetyczną taśmą, której końce wyprowadzone zostają pod skórę w okolicy warg sromowych większych. Taśma w operacji TOT nie jest przeprowadzana za spojeniem łonowym tylko prowadzona przez otwory zasłonowe. W czasie operacji nie jest wykonywana cystoskopia ze względu na małe ryzyko uszkodzenia pęcherza moczowego.
Skuteczność TOT w porównaniu z TVT jest porównywalna.